Możliwość powierzenia robót podwykonawcy ukraińskiemu
Coraz więcej polskich firm w związku z brakiem pracowników zwraca się z pytaniem o możliwość podpisania umowy z przedsiębiorstwem ukraińskim nie posiadającym siedziby w Polsce. Ponieważ w tym temacie pojawia się dużo rozbieżnych informacji postaram się przybliżyć ten problem.
Na wstępie należy zaznaczyć, że w niniejszym opracowaniu nie dotykam zakresu czynności, jakie zobowiązany jest wykonać zagraniczny pracodawca, który deleguje pracowników do pracy na terytorium Polski oraz zakreślenia odpowiedzialności kontraktowej zleceniobiorcy związanej z przedmiotem umowy i postanowienia o charakterze ogólnym, które powinny znaleźć się w każdej umowie o charakterze międzynarodowym. Te elementy pozostawiam na odrębną publikację.
W tym materiale skupimy się przede wszystkim na odpowiedzialności solidarnej Zleceniodawcy (firmy polskiej), która w przepisach nazywana jest wykonawcą, wraz ze Zleceniobiorcą (firmą ukraińską nie posiadającą siedziby w Polsce), która w przepisach nazywana jest „pracodawcą delegującym pracownika na terytorium RP”. Tak więc sama odpowiedzialność, jak i możliwość zwolnienia się z niej Wykonawcy wynika z Ustawy z dnia 10 czerwca 2016 roku o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług.
Jakie prace możemy powierzyć podwykonawcy ukraińskiemu?
Ustawodawca wskazuje tu przede wszystkim prace związane z robotami budowlanymi lub utrzymaniem obiektu budowlanego, w szczególności:
1) wykopy;
2) roboty ziemne;
3) montowanie i demontowanie elementów prefabrykowanych;
4) wyposażanie lub instalowanie;
5) renowację;
6) demontowanie;
7) rozbiórkę;
8) konserwację;
9) prace malarskie i porządkowe.
Tak więc jeżeli front robót mieści się w przedstawionym powyżej katalogu możemy wykonanie określonego zakresu prac zlecić przedsiębiorcy zagranicznemu.
Odpowiedzialność solidarna podmiotów
Zgodnie przepisami przytoczonej wcześniej Ustawy, Wykonawca powierzający wykonanie prac związanych z robotami budowlanymi pracodawcy delegującemu pracownika na terytorium RP ponosi wobec pracownika delegowanego na terytorium RP odpowiedzialność solidarną z tym pracodawcą za jego zobowiązania powstałe w trakcie wykonywania tych prac z tytułu zaległego wynagrodzenia i dodatku, w zakresie minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie odrębnych przepisów i wysokości wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Przez okres wykonywania tych prac oraz dwa lata po ich zakończeniu. Należy tu zwrócić uwagę, że często odpowiedzialność solidarna jest mylona z odpowiedzialnością proporcjonalną. Tak więc w praktyce w przypadku nieuregulowania kar przez firmę mającą siedzibę poza granicami Polski, organ egzekucyjny zaspokoi roszczenia z majątku Wykonawcy.
Wykonawca nie ponosi odpowiedzialności solidarnej w przypadku dochowania należytej staranności, która polega na spełnieniu dwóch warunków łącznie.
1. Pierwszym jest przekazanie pracodawcy delegującemu pracownika na terytorium RP pisemnej informacji o warunkach zatrudnienia. Informacja o warunkach zatrudnienia dotyczy:
1) norm i wymiaru czasu pracy oraz okresów odpoczynku dobowego i tygodniowego;
2) wymiaru urlopu wypoczynkowego;
3) minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie odrębnych przepisów (Ponadto w przypadku pracodawcy mającego siedzibę w państwie niebędącym państwem członkowskim, wysokość wynagrodzenia, która będzie przysługiwała cudzoziemcowi za wykonywanie pracy nie może być niższa o więcej niż 30 % od wysokości przeciętnego wynagrodzenia w województwie, ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego).
4) wysokości wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych;
5) bezpieczeństwa i higieny pracy;
6) ochrony pracownic w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego;
7) zatrudniania młodocianych oraz wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko;
8) zasady równego traktowania oraz zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu, o których mowa w art. 112 i art. 113 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy;
9) wykonywania pracy zgodnie z przepisami o zatrudnianiu pracowników tymczasowych – jeżeli tego dotyczy;
2. Warunek drugi to odebranie od pracodawcy delegującego pracownika na terytorium RP potwierdzenia złożenia oświadczenia na określonym formularzu, zawierającego następujące informacje niezbędne w celu przeprowadzenia kontroli sytuacji faktycznej w miejscu pracy:
1) dane identyfikacyjne pracodawcy obejmujące:
a. nazwę,
b. siedzibę (adres) oraz numer telefonu i adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym, a w przypadku pracodawcy będącego osobą fizyczną – miejsce zamieszkania (adres) oraz numer telefonu i adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym,
c. numer identyfikacji podatkowej NIP albo numer identyfikacyjny uzyskany w państwie członkowskim siedziby pracodawcy dla celów podatkowych albo ubezpieczeniowych;
2) przewidywaną liczbę pracowników delegowanych na terytorium Polski wraz z danymi obejmującymi ich imię i nazwisko, datę urodzenia oraz obywatelstwo;
3) przewidywaną datę rozpoczęcia i zakończenia delegowania pracowników na terytorium Polski;
4) adresy miejsca pracy pracowników delegowanych na terytorium Polski;
5) charakter usług uzasadniający delegowanie pracowników na terytorium Polski;
6) dane osoby upoważnionej do pośredniczenia w kontaktach z Państwową Inspekcją Pracy oraz do przesyłania i otrzymywania dokumentów lub zawiadomień, przebywającej w okresie delegowania na terytorium RP, obejmujące jej imię i nazwisko, adres, pod którym przebywa, oraz numer telefonu i adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym – w przypadku pracodawców z UE, a w przypadku pracodawców spoza UE dane osoby działającej w imieniu pracodawcy, przebywającej na terytorium RP i upoważnionej do reprezentowania tego pracodawcy przed Państwową Inspekcją Pracy, obejmujące jej imię i nazwisko, adres, pod którym przebywa, oraz numer telefonu i adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym;
7) miejsce przechowywania:
– kopii umowy o pracę pracownika delegowanego na terytorium Polski lub innego równoważnego dokumentu poświadczającego warunki zatrudnienia w ramach nawiązanego stosunku pracy;
– dokumentacji dotyczącej czasu pracy pracownika delegowanego na terytorium Polski w zakresie rozpoczęcia i zakończenia pracy oraz liczby godzin przepracowanych w danym dniu lub jej kopii;
– dokumentów określających wysokość wynagrodzenia pracownika delegowanego na terytorium Polski wraz z wysokością dokonanych odliczeń zgodnie z właściwym prawem oraz dowodów wypłaty pracownikowi wynagrodzenia lub ich kopii.
Tak więc jak wynika z powyższego obawy naszych przedsiębiorców wynikają z braku wiedzy w tym zakresie. Oczywiście znajdzie się wiele głosów takich podnoszących ryzyko wykonawcze, które oczywiście istnieje, ale nie można go również generalizować, a każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny. Generalnie chciałbym podkreślić że powierzenie podwykonawstwa wbrew powszechnej opinii jest możliwe, ale wymaga stworzenia odpowiedniej umowy by nie przysporzyć sobie problemów.
Na koniec chciałbym dodać jeszcze jeden element. W powyższym materiale bazowałem na przepisach ogólnych, jednak by posiadać pełny obraz należy jeszcze sprawdzić ograniczenia wynikające z zawartej umowy z inwestorem ponieważ zdarzają się umowy w których Zamawiający (szczególnie jeżeli jest nim JST) wymaga zatrudnienia osób realizujących roboty przez Wykonawcę lub Podwykonawcę na podstawie umowy o pracę, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy. W takiej sytuacji pojawia się problem, ponieważ w opisanej sytuacji realizujemy zatrudnienie na podstawie przepisów prawa ukraińskiego (Kodeks przepisów o pracy), zaś obowiązującą na gruncie niniejszej spawy regulacją polską jest Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług.
W przypadku pojawienia się jakichkolwiek pytań lub wątpliwości związanych z tematyką artykułu, zapraszam do kontaktu: [email protected]